Сыртқы геморрой Геморрой дегеніміз не Сыртқы геморрой белгілері Қашан дәрігерге Геморройды қалай емдеу керек
Геморрой шетін мәселе болса да, өте кең таралған. Американдық дәрігерлердің бағалауы бойынша, бұл ересек адамдардың 10-15%-ында өмірінде кем дегенде бір рет кездеседі. Кейбір адамдар дәрігерге барудан ұялады және халықтық әдістермен аурудан өз бетінше құтылуға тырысады, ал сауатты емдеу белгілерді жеңілдетуге көмектеседі және олардың өршуіне жол бермейді. Аурудың себептерін, сыртқы геморрой мен ішкі геморройдың айырмашылығын, емдеу және алдыналу әдістерін талқылаймыз.
Сыртқы (тысқы) геморрой: неліктен пайда болады және оны қалай емдеу керек
Геморрой дегеніміз не және ол неге пайда болады
Геморрой - бұл анальды арна мен төменгі тік ішектің тамырларының (геморроидальды түйіндердің) патологиялық ұлғаюы. Бұ ауру тамырладың түйнеліп кеңею белгілеріне ұқсас болып келеді: көктамырлар аз серпімді болады, тонусын жоғалтады, кеңейеді.
Егер мұндай кеңейтілген тамырлардың аймақтары тік ішектің ішінде болса, онда бұл ішкі геморрой. Көбінесе бұл ауру байқалмайды, бірінші кезеңі ең көп таралған белгісі — дефекациядан ішек кейін қан кету болып табылады.
3 және 4 кезеңдерде тамырлардың кеңеюі соншалық, геморроидальды түйіндер анальды арнадан шығады. Бірақ бұл әлі де ішкі геморрой. Егер көктамырлар анустың айналасындағы тері астына кеңейген кезде, ол сыртқы геморрой болып саналады. Бұл ішкі геморройға қарағанда, адамға байқалады.
Аурудың пайда болу себептері барлық формалар үшін бірдей: көбінесе бұл тамыр қабырғасының тонусының бұзылуы және аноректальды аймақтың тамырларына қысымның жоғарылауы келесі факторлардың әсерлерінен болады:
- тамырдың кеңеюіне әкелетін, дефекация кезінде қатты күшену;
- дәретханада ұзақ отыру;
- созылмалы іш қату немесе диарея;
- іш қатуды тудыратын тағамдағы талшықтың талшықтың аз мөлшері;
- семіздік;
- жүктілік - өсіп келе жатқан жатыр төменгі ішектің тамырларын басады;
- ауыр атлетика және ауыр көтеру жаттығулары да іштің қысымын арттырады;
- отырықшы өмір салты қанның тоқырауына ықпал етеді;
- көп жүріп жұмыс істеу.
Генетика да маңызды рөл атқарады: геморроидальды тамырлардың кеңеюі, туыстары осы аурудан зардап шеккендер көбірек ұшырайды.
Соңғы онжылдықтарда қазіргі адамның өмір салтының өзгеруіне байланысты геморрой қаупі артты. Біріншіден, уақыт өте келе біз геморройға қатысты барлық әдеттерге ие боламыз: аз қозғаламыз, тағамдық талшықтары аз өңделген тағамдарды жейміз. Сонымен қатар, тамырларды қолдайтын тіндер мен бұлшықеттер біртіндеп әлсірейді және созылады.
Егер қоздырғыш факторлар алынып тасталмаса, геморроидальды тамырлардың кеңеюі созылмалы болады. Өршу мезгіл-мезгіл пайда болады: түйіндерде тромбтар пайда болуы мүмкін, олар әдетте 2-3 күнде таралады. Бірақ бұл бірнеше күнде адам қатты ауырсынуды шыдауы керек.
Жалпы, геморрой қауіпті ауру емес, бірақ өте ауыр және жағымсыз. Сирек жағдайларда созылмалы сыртқы геморрой кезінде қанның тұрақты кетуіне байланысты анемия дамуы мүмкін.
Сыртқы геморройдың белгілері
Ішкі геморрой әдетте алаңдаушылық туғызбайды, өйткені тік ішекте жүйке ұштары аз. Анустың айналасы, керісінше, сезімтал, сондықтан сыртқы геморрой әлдеқайда ауыр болады.
Аурудың екі түріндегі жалғыз жалпы белгісі - қан кету: дефекациядан кейін алқызыл қан тамшылары пайда болады.
Сыртқы геморройға тән белгілер:
- артқы өтістіктің қышуы, жануы және ауыруы;
- анальды тесіктің айналасындағы аймақтың ісінуі;
- кейде анальды аймақтағы түйіндер сезіледі - бұл қан ұйығыштары болуы мүмкін.
Тромбтар көбінесе өздігінен таралады, бірақ кез-келген әрекетке, жөтелге, түшкіруге және тіпті отырған кезде қатты ауырады.
Тамырлардың созылмалы қабынуымен анальды жарықтар пайда болуы мүмкін.
Дәрігерге қай уақытта бару керек
Тіпті аздап анальды қан кету дәрігерге қаралуға себеп болады, әсіресе егер ол 40 жастан кейін пайда болса. Бұл жаста нәжістегі қан қоспасы міндетті түрде геморрой ауруын білдірмейді. Бұл колоректальды қатерлі ісік немесе ойық жаралы колит сияқты қауіпті аурулардың белгісі болуы мүмкін. Егер нәжістің түсі мен консистенциясы өзгерсе, асқазан-ішек жолдарының басқа бөліктерінде ішкі қан кетуге күдіктенуге болады. Қалай болғанда да, дәрігердің кеңесі қажет.
Геморройды қалай емдеуге болады
Геморройды емдеуде өмір салтын өзгертуге басты рөл беріледі. Дәрігерлер келесі кеңестерді ұсынады:
- құрамында талшық бар тағамдар көп тұтыну: жемістер, көкөністер, тұтас дәнді дақылдар;
- іш қатуды болдырмау үшін жеткілікті су ішу;
- көбірек қозғалу: бұл тамырларды жақсы күйде ұстап қана қоймайды, сонымен қатар ішекиің перистальтиканы жақсартады;
- ішекті уақытында және үнемі босату: дәретханаға деген ұмтылысты ұзақ уақыт елемегенде, нәжіс қатаяды;
- дефекация кезінде тынысыңызды ұстамаңыз немесе күшенбеңіз — бұл іштің ішкі қысымын арттырады және тамыр қабырғаларына нашар әсер етеді;
- «дәретханада» оқымаңыз.
Бұл принциптер геморройдың жіті көріністеріне ғана емес, сонымен қатар болашақта геморройдың өршуіне жол бермейді.
Сыртқы геморрой белгілерімен күресуге келесі жағдайлар көмектеседі:
- ректальды тығындәрілер немесе ауырсынуды басатын, қабынуға қарсы және ісікке қарсы әсері бар жақпа майлар немесе крем түріндегі арнайы жергілікті препараттар;
- анальды аймақтың жұмсақ гигиенасы: теріні одан әрі тітіркендіретін дәретхана қағазын емес, дымқыл майлықтарды немесе гигиеналық душты қолданған дұрыс;
- дәрілік ванналар (мұндай процедураларды күніне 2-3 рет 10-15 минут жасау жеткілікті);
- ісіну мен қабынуды жеңілдететін суық компресстер;
- флеботониктер-қан тамырларының тонусын арттыратын дәрілер.
Аурудың бастапқы кезеңдерінде геморроидальды түйіндер әлі түспейінше, консервативті емдеу әдістерін қолдануға болады. Операция сирек жағдайларда қажет - тромбтардың қабынуымен және аурудың соңғы кезеңінде геморроидальды түйіндерді өздігінен түзету мүмкін болмаған кезде. Әдетте, мұндай көрсеткіштерді дәрігер-проктолог анықтайды.
1. Hemorrhoids// Mayo Clinic.
2. What is hemorrhoids?// WebMD.
3. Hemorrhoids//American Society of Colon and Rectal Surgeons.
4. Perera N, Liolitsa D, Iype S, Croxford A, Yassin M, Lang P, et al. Phlebotonics for haemorrhoids. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Aug 15.