Геморрой - ең көп таралған колопроктологиялық аурулардың бірі. Осы патологияның шамамен 140 жағдайы 1000 ересек адамға келеді. Сонымен қатар, ауру еркектерде де, әйелдерде де бірдей жиі анықталады. Аурудың негізінде геморроидальды түйіндердің патологиялық ұлғаюы жатыр, олар анальды арнаның ішінде де, сыртында да орналасуы мүмкін.
Бұл өзгерістер тік ішектің тамырларындағы қан айналымының бұзылуы нәтижесінде пайда болады (каверналы тамырлар).1
Бейімділік факторлары
Тік ішек тамырларындағы қан айналымына әсер етуі мүмкін геморройдың себептерінің арасында мыналарды атап өтуге болады:
- жоғары физикалық жүктемелер немесе физикалық белсенділіктің жеткіліксіздігі;
- белгілі бір еңбек жағдайлары (отырықшы жұмыс);
- генетикалық бейімділік;
- ішкі ағзалардың аурулары (мысалы, бауырдың кейбір аурулары);
- тамақтану сипаты (рациондағы өсімдік талшығының жеткіліксіз мөлшері);
- жиі іш қату немесе диарея;
- артық дене салмағы;
- алкогольді көп тұтыну;
- жүктілік;
- анальды аймақтың көктамырлық клапандарының патологиясы және т.б.
Геморройдың жоғарыда сипатталған себептері біртіндеп артқы өтістіктің аймағын қорек беретін тамырлардың жұқаруына, кеңеюіне және варикоздық өзгеруіне әкеледі. Тамырлардың жиырылу функциясының жоғалуы қанның тоқырауын тудырады және оларды одан әрі кеңейтеді. Бұл өзгерістер тік ішекке қатысты әртүрлі тереңдікте жатқан тамырларға әсер етеді, бірақ олар артқы өтістіктің айналасында орналасқан шырышасты және тері астындағы тамырларда айқын көрінеді. Бұл аймақта қоршаған тіндердің айқын механикалық қысымы жоқ, сондықтан геморроидальды түйіндердің кеңеюіне ештеңе кедергі болмайды.
Клиникалық көріністер
Геморройдың белгілері әр түрлі кезеңдерде әр түрлі болуы мүмкін. Алдымен ауру білінбейді, сондықтан диагноз жасауды едәуір қиындатады. Сіз жанама белгілер бойынша геморройдың дамуын сезе аласыз, олардың арасында:
- тік ішек аймағында ыңғайсыздық сезімі;
- артқы өтістікте бөтен дененің сезімі;
- анальды қышу;
- тік ішектің толық емес босатылуын сезіну.
При дальнейшем прогрессировании заболевание приобретает специфическую картину, в которой могут присутствовать следующие симптомы:
- Артқы өтістіктен қан кету. Бұл аурудың ең көп таралған көрінісі және пациенттердің 76%-нда анықталады. Қан кету дефекация актісі кезінде немесе одан кейін дамуы мүмкін, қан алқызыл түске ие және нәжістен бөлінеді. Түйіннің мөлшеріне байланысты қан кетудің қарқындылығы бірнеше тамшыдан бірнеше миллилитрге дейін болуы мүмкін.
- Геморроидальды түйіндердің шығып кетуі. Бұл пациенттердің 39%-нда пайда болатын, екінші жиі кездесетін белгі. Алдымен түйіндер өздігінен түзетіледі, содан кейін қолмен түзету қажет болады, ал асқынған жағдайларда олар мүлдем түзетілмейді. Бұл жағдайда түйіндер қысылып, ісініп, некрозға ұшырауы мүмкін, бұл аурудың ағымын асқындырады және пациенттің әл-ауқатына әсер етеді.
- Ауырсыну. Аурудың созылмалы ағымына байланысты шамалы көрінуі мүмкін немесе мүлдем көрінбеуі мүмкін. Өршу кезеңінде ауырсыну сезімі күшейеді, ал кейбір жағдайларда тіпті қатты ауырады.
- Қабыну көріністері. Іс жүзінде әрдайым қайталама болып табылады және геморройдалды түйіндерінде қан айналымының бұзылуы нәтижесінде, сондай-ақ жұқпалы індет қосылған кезде дамиды. Бұл жағдайда артқы өтістіктің терісінің сыртқы түрі өзгеруі мүмкін - ол ісінеді, қызарады, қол тигізгенде ауырсыну пайда болады.2
Белгілі бір пациенттің клиникалық көріністерінің жиынтығы мен ауырлығына байланысты жалпы денсаулық жағдайы айтарлықтай өзгеруі мүмкін. Аурудың ауыр ағымында және өршу кезеңінде дене өызуының фебрильді мәндерге дейін көтерілуі (38-39 °C), дефекацияның бұзылуы, тәбеттің болмауы, ұйқысыздық, зәр шығарудың тежелуі байқалады. Мұндай жағдайларда шұғыл медициналық көмек қажет. Керісінше, клиникалық көрінісінде қышу, ыңғайсыздық және аздап қан кету басым болатын баяу геморрой науқасқа елеулі проблемалар туғызбайды, сондықтан ол дәрігерге қаралуға асықпайды.
Геморройды емдеу
Ауруды емдеу консервативті және оталық әдістермен жүзеге асырылуы мүмкін. Бірінші топқа аурудың негізгі белгілерін жоюға, асқынулар мен өршулердің алдын алуға, пациентті операцияға дайындауға бағытталған әртүрлі әдістер кіреді. Консервативті терапия келесі шараларды қамтиды:
- дұрыс тамақтану - рационға талшықтың жеткілікті мөлшері қосылады, ішу режимі сақталады;
- ауырсынуды басатын, қанды тоқтататын, қышымаға қарсы, ісікке қарсы, қабынуға қарсы әсері бар жүйелік және жергілікті дәрі-дәрімектерді қолдану.
Геморройдың дамыған түрлерін емдеу ешқашан тек консервативті терапиямен аяқталмайды. Тік ішектің тамырлары тарапынан айқын өзгерістерді жою үшін хирургиялық әдістер қолданылады. Аз инвазивті операцияларға ішкі түйіндердің склерозы, инфрақызыл фотокоагуляция, дезартеризация, лигирлеу жатады. Егер бұл әдістер тиімсіз немесе мүмкін болмаса, классикалық хирургиялық араласу – геморроидэктомия жасалады. Емдеу тактикасы маманмен кеңескеннен кейін және жан-жақты тексеруден кейін, әрдайым жеке анықталады.
Литература:
1. Клинические рекомендации Геморрой у взрослых 2016 http://www.fesmu.ru/
2. Карманные рекомендации по флебологии https://www.remedium.ru/
3. Долгих О.Ю., Соловьев О.Л., Столяров С.А., Супильников А.А. Геморрой: Учебное пособие. – Самара: Учебно-методическое объединение по медицинскому и фармацевтическому образованию вузов России; Медицинский институт «РЕАВИЗ»; 2013. – 152 с. http://www.medbooks.org/
4. Шелыгин Ю.А., Фролов С.А., Титов А.Ю КЛИНИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ АССОЦИАЦИИ КОЛОПРОКТОЛОГОВ РОССИИ ПО ДИАГНОСТИКЕ И ЛЕЧЕНИЮ ГЕМОРРОЯ КОЛОПРОКТОЛОГИЯ, том 18, №1(67) 2019 с.8-23 https://www.ruproctology.com/
Мақалалар
Сыртқы геморрой: белгілері және емдеу
Геморрой - бұл анальды арна мен төменгі тік ішектің бөліктеріндегі тамырлардың (геморроидальды түйіндердің) патологиялық ұлғаюы. Жағдай варикозды ауруға ұқсас: тамырлардың серпімділігі төмендейді, тонусын жоғалтады, ұлғаяды.
Артқы өтістіктің жарықтары және геморрой: нені және қалай емдеу керек?
Артқы өтістіктің (кейде олар геморроидальды деп дұрыс емес атайды) жарықтары - бұл тік ішектің шырышты қабығындағы ақаулар (жаралар), проктологиядағы ең көп кездесетін жағдайлардың бірі.
Босанғаннан кейінгі геморройдың белгілері мен емі
Жүктілік және босану маңызды фактор болып табылады. Босанбаған әйелдерде геморрой босанған әйелдерге қарағанда бес есе аз анықталады.
Жедел геморрой: себептері мен белгілері
Біз жедел геморройды қандай белгілермен тануға болатындығын және онымен не істеу керектігін түсінеміз.
Ішкі геморройдың белгілері мен емі
Геморрой қазіргі қоғамның проблемасы болып саналады және оның дамуы көбінесе адамның өмір салтымен анықталады.
Геморройдың бірінші кезеңі: диагностикасы және белгілері
Проктологтар геморрой бізге тік тұрудан басқа келді деп жиі айтады. Ол жер шарының әрбір төртінші тұрғынына әсер етеді.